Co lepsze: ława czy płyta fundamentowa?

Sposób fundamentowania każdorazowo powinien być dostosowany do lokalnych warunków terenowych. Zawsze więc warto zastanowić się, czy przedstawione rozwiązanie jest rzeczywiście najbardziej korzystne.

Co lepsze: ława czy płyta fundamentowa?

Fundamenty to podziemne elementy konstrukcyjne budynku, których zadaniem jest przekazanie na grunt wszelkich obciążeń oddziałujących na dom. Nie chodzi tylko o ciężar budynku i jego wyposażenie, ale także o siły zewnętrzne - głównie wywoływane porywami wiatru oraz ciężarem śniegu, a także siłami powstającymi w wyniku zdarzeń losowych, np. szkód górniczych, powodzi, obniżenia zwierciadła wody gruntowej czy drgań gruntu.

Od sposobu zaprojektowania i wykonania fundamentów w dużej mierze zależy więc bezpieczeństwo całej budowli. Z tego względu ławy, ściany fundamentowe oraz płyty fundamentowe należą do najważniejszych konstrukcji i muszą być solidnie wykonane. Może dlatego wielu projektantów dokumentacji katalogowych po prostu przesadza z ich masywnością.

Nagminnie zdarzają się projekty niewielkich domów jednorodzinnych z ławami fundamentowymi o wysokości 40-50 cm i szerokości 80-100 cm posadowionymi na głębokości 120 cm poniżej poziomu terenu. A przecież w bardzo wielu przypadkach wystarczające byłyby ławy o wysokości 30 cm, szerokości zaledwie 40-50 cm posadowione na głębokości 50 cm poniżej poziomu terenu. Oszczędności są oczywiste i dlatego należy weryfikować rozwiązania przyjęte przez architektów.

Oceny powinien dokonać uprawniony konstruktor po zapoznaniu się z wynikami badań gruntowo-wodnych (dokumentacją geotechniczną).

Strefy przemarzania gruntu w Polsce

Na mapce podano głębokości gruntu, do jakich zimą zamarza zawarta w nim woda. Ze względu na różnice klimatyczne Polskę podzielono na następujące strefy przemarzania gruntów:

  • I do 0,8 m,
  • II do 1 m,
  • III do 1,2 m
  • IV do 1,4 m.

Głębokość posadowienia budynku na gruntach wysadzinowych powinna przekraczać poziom przemarzania w danym regionie. W tego rodzaju gruntach zamarzająca woda zwiększa swoją objętość i powoduje powstawanie tzw. wysadzin. Wypiętrzający się grunt może spowodować uszkodzenie fundamentów. Posadowienie budynku poniżej strefy przemarzania skutecznie temu zapobiega.

Strefy przemarzania gleby w Polsce

Punkt odniesienia - stan zero

Różne sposoby posadowienia domu mieszkalnego wymagają ustalenia logicznych kryteriów umożliwiających ich porównanie w zakresie kosztów, robocizny czy zużycia materiałów. W przeciwnym razie nie będzie to miało sensu. W budynkach bez piwnic najlepszym takim momentem jest porównanie robót doprowadzonych do tzw. stanu zero. Oznacza to, że ukończone zostaną wszystkie roboty ziemne, konstrukcyjne oraz izolacyjne związane z elementami budynku zagłębionymi w gruncie.

To ważne również dlatego, że na tym etapie robót wykorzystuje się materiały spełniające odmienne kryteria niż stosowane w nadziemnych częściach budowli. Przede wszystkim wytrzymałe, trwałe i nienasiąkliwe, ponieważ stale są narażone na destrukcyjne działanie wody deszczowej oraz gruntowej, a także mrozu.

Dla ław i ścian fundamentowych oznacza to wykonanie następujących prac:

  • wykopów,
  • ław fundamentowych,
  • izolacji przeciwwilgociowej ław fundamentowych,
  • ścian fundamentowych,
  • izolacji termicznej i przeciwwilgociowej ścian fundamentowych,
  • zasypek wykopów,
  • warstw konstrukcyjnych podłogi na gruncie,
  • izolacji przeciwwilgociowej i termicznej podłogi na gruncie (zależy to od przyjętego rozwiązania).

Natomiast dla fundamentów płytowych:

  • usunięcie warstwy humusu,
  • ułożenie i zagęszczenie warstwy podkładowo-drenażowej (ze żwiru, pospółki lub grubego piasku),
  • wykonanie płyty fundamentowej (z ewentualną instalacją grzewczą),
  • ułożenie izolacji przeciwwilgociowej i termicznej płyty fundamentowej (w zależności od rodzaju płyty i zaprojektowanego układu warstw).

Oczywiście przy porównywaniu ogrzewanych płyt fundamentowych ze standardowym sposobem fundamentowania powinno się jeszcze uwzględnić koszty związane z wykonaniem instalacji grzewczej.

Tradycyjne posadowienie budynku

Ławy fundamentowe i ustawione na nich ściany fundamentowe to typowe, standardowo projektowane i wykonywane elementy konstrukcyjne większości budowli, nie tylko domów jednorodzinnych. Przy porównywaniu ich z płytami fundamentowymi należy jeszcze uwzględnić podłogi na gruncie (nie tylko w przypadku stosowania ogrzewania podłogowego). Trzeba o tym pamiętać, bowiem w budynkach mieszkalnych bardzo często wykonuje się je znacznie później - dopiero po zakończeniu tzw. stanu surowego, czyli po zadaszeniu budynku.

Ława fundamentowa

Monolityczne ławy fundamentowe - to zwykle konstrukcje z betonu towarowego C12/15 (dawniej B-15) lub C16/20 (dawniej B-20) zbrojone 4 stalowymi prętami (gatunku St0, St3, 34GS) średnicy 12 mm, powiązanymi strzemionami średnicy 6 mm, w odstępach co 30 cm. Ławy najczęściej mają przekrój prostokąta o wysokości 30-50 cm i szerokości 40-100 cm.

W domach jednorodzinnych usytuowane są głównie pod ścianami nośnymi budynku,czyli zewnętrznymi i niektórymi wewnętrznymi np. wydzielającymi klatkę schodową lub stanowiącymi oparcie dla belek stropowych. Oczywiście wymiary ław, głębokość posadowienia budynku, rodzaj betonu i stali dobiera projektant w zależności od nośności gruntu, strefy klimatycznej, poziomu wody gruntowej, liczby kondygnacji itd.

Murowane ławy fundamentowe - to konstrukcje obecnie już rzadko wykonywane głównie z powodu dużej pracochłonności. Dawniej murowano je z kamieni lub pełnej cegły ceramicznej. Materiały te były tanie i powszechnie dostępne. Przy tym cechowała je duża wytrzymałość, mrozoodporność i mała nasiąkliwość. Spełniały więc podstawowe kryteria dla konstrukcji zagłębionych w gruncie. Jednak obecnie do tego celu używa się niemal wyłącznie pełnych bloczków betonowych o wymiarach 14 x 25 x 38 cm. Buduje się z nich znacznie szybciej. Ławy z bloczków betonowych najczęściej mają szerokość 64 cm. Muruje się je z 2 lub 3 warstw, stosując zaprawę cementową m3, M5 lub M8 i zasady wiązania pospolitego (przesunięcie elementów o 1 długości). Oczywiście ławy muruje się na podkładzie z chudego betonu grubości min. 5 cm.

Ławy i ściany fundamentowe z pustaków zasypowych - to konstrukcje przeznaczone głównie dla inwestorów wznoszących domy sposobem gospodarczym. Betonowe pustaki o 2-3 dużych otworach mają szerokość 20, 25 lub 30 cm, wysokość 20 lub 25 cm i długość 40, 50 lub 60 cm. Układa się je na sucho (gdy mają profilowane krawędzie) lub muruje, pamiętając o przesunięciu następnej warstwy o połowę długości elementu. Ławy wykonuje się z jednej lub dwóch warstw pustaków na podłożu z chudego betonu.

Na spodzie i wierzchu ławy fundamentowej układa się zbrojenie z dwóch prętów średnicy 12 mm ze stali gładkiej lub żebrowanej powiązane strzemionami średnicy 6 mm wygiętymi na kształt litery C lub S (w rozstawie co 30 cm). Następnie otwory w pustakach wypełnia się mieszanką betonową klasy C12/15 lub C16/20 (w ścianach często keramzytobetonem).

Ściany fundamentowe - w domach bez piwnic to najczęściej przegrody dwu- lub trójwarstwowe, w których element nośny to zwykle mur grubości 20-51 cm i wysokości 50-150 cm (zależy od poziomu posadowienia budynku). Może być wykonany z różnych materiałów, jednak najkorzystniejsze jest użycie bloczków betonowych, pustaków zasypowych, ewentualnie cegieł pełnych klasy 10-25.

Ściany fundamentowe należy ocieplić materiałem odpornym na zawilgocenie, gnicie, działanie grzybów i pleśni, odpornym na uszkodzenia mechaniczne. Do tego celu najlepiej nadaje się polistyren ekstrudowany (ewentualnie styropian) o ciężarze min. 20 kg/m3. Układając go od strony zewnętrznej, unika się mostka termicznego na styku z zewnętrzną ścianą parteru. Zalecana grubość termoizolacji to około 15 cm U<0,20 [W/(m2K)]. Spełnia ona wymagania stawiane nowoczesnym budynkom jednorodzinnym.

Integralną częścią ścian fundamentowych jest oczywiście warstwa hydroizolacji pionowej, która może być układana na murze lub lepiej na warstwie termoizolacyjnej.

Podłoga na gruncie - to element budynku, który warto wykonać przed murowaniem ścian zewnętrznych. Dzięki temu uzyska się sporo cennej, bo równej i utwardzonej powierzchni roboczej, transportowej, magazynowej itp. Wzrośnie również bezpieczeństwo wykonywania kolejnych prac.

Podłoga na gruncie zwykle składa się z następujących warstw:

  • tzw. podbudowy z zagęszczonego mechanicznie żwiru lub piasku (grubości 15-30 cm),
  • betonowej płyty nośnej grubości min. 10 cm (najczęściej zbrojonej siatkami z cienkich prętów),
  • izolacji przeciwwilgociowej z folii hydroizolacyjnej lub papy asfaltowej,
  • izolacji termicznej z polistyrenu ekstrudowanego lub styropianu (grubości min. 10 cm),
  • tzw. szlichty, czyli podkładu z betonu grubości 4-7 cm (często ze zbrojeniem),
  • posadzki z materiałów dostosowanych do przeznaczenia i wystroju pomieszczenia.

W zależności od projektu kolejność warstw może być różna. Ważne jest jednak, aby prace przerwać po wykonaniu płyty lub szlichty betonowej. Dzięki temu warstwy izolacyjne nie ulegną zniszczeniu w trakcie wykonywania kolejnych robót.

opr.: Redakcja
zdjęcie: Thermodom

Komentarze

FILMY OSTATNIO DODANE
Copyright © AVT 2020 Sklep AVT